Het begrip wendbaar wordt uitgelegd als ‘iets dat makkelijk aangepast of van richting veranderd kan worden’. Je zou dus – makkelijk… – kunnen denken dat wendbaar leiderschap een kwestie is van wat knoppen omdraaien en een hele organisatie draait soepel mee in de nieuw ingeslagen weg. Tot zover de utopie. Noordcoach Team- en Leiderschapsontwikkeling begeleidt veel bedrijven en organisaties bij processen waarbij wendbaar leiderschap nodig is. Maar wat is dat nou precies? Wat vraagt het van bestuurders, managers en teamleiders? En waar moet je op letten? In dit artikel gaan we dieper in op wendbaar leiderschap.
Wat is wendbaar leiderschap?
Simpel gezegd: het is een stijl van leidinggeven die – op dat moment – het meest effectief is. Als managementteam zet je in de organisatie met een ondernemingsplan de koers uit voor de komende jaren. Afdelingen sluiten hun plannen daar op aan. De missie is geformuleerd, het doel is duidelijk en iedereen weet wat hem of haar te doen staat. Maar als we iets geleerd hebben van bijvoorbeeld de coronapandemie, dan is het wel dat de realiteit ineens alle plannen van tafel kan vegen.
Meebewegen
Als organisatie moet je je dan aanpassen en dat vereist wendbaar leiderschap. Doen wat je altijd deed, werkt niet (meer). Als leidinggevende moet je niet vast willen blijven houden aan je eigen stijl van leidinggeven, maar juist kijken naar wat er op dát moment nodig is om mensen te motiveren en te inspireren. Je moet meebewegen, anticiperen, bestaande procedures en paden loslaten en mensen meenemen in de nieuwe situatie.
Corona maakte dat in een klap duidelijk, maar er zijn meer situaties waarbij wendbaar leiderschap nodig is. Medewerkers die door ziekte uitvallen. Aan jou de taak om een tijdelijke vervanger te vinden en de andere medewerkers te behoeden voor overbelasting. Een groot verandertraject dat maar moeizaam op gang komt. De ontevredenheid onder medewerkers groeit en de motivatie om mee te werken neemt af. Een belangrijk project loopt aan alle kanten mis. De realisatiedatum staat op losse schroeven en de kosten nemen toe. In dit soort situaties is wendbaar leiderschap de sleutel tot succes.
Vijf tips voor wendbaar leiderschap
Dingen lopen dus soms anders. Maar verandering blijft voor veel mensen moeilijk. Ook op de werkvloer. Door een wendbare leiderschapsstijl toe te passen, kun je je medewerkers meenemen in veranderingsprocessen. Waar moet je op letten? We geven je graag vijf tips.
1. Wees duidelijk en helder
Maak het niet ingewikkeld, maar vertel helder en duidelijk wat de stip op de horizon is. Waar moet de organisatie of het project naar toe en wat verwacht je van medewerkers. Schets een realistisch perspectief en leg uit welke positieve uitkomst samen bereikt kan worden. Maar ook wat het scenario is als je alles bij het oude laat.
2. Geef het goede voorbeeld
Een cliché, maar toch. Als leidinggevende moet je het goede voorbeeld geven. Afspraak is afspraak, dat geldt voor iedereen in de organisatie. Soms loopt een planning echter anders. Laat zien dat je daar op aangesproken mag worden en bekijk samen of afspraken bijgesteld moeten worden.
3. Taakvolwassenheid
De ene medewerker heeft aan een half woord genoeg, een ander wil graag meer toelichting. Neem de taakvolwassenheid van je medewerkers mee in je afweging. Bij wendbaar leiderschap bekijk je wie wat nodig heeft. Is voor de ene medewerker een maandelijks overleg genoeg, de ander wil graag meer gecoacht worden of vaker bij het proces betrokken zijn.
4. Samen leren
Al heb je alles op papier goed uitgewerkt, in de praktijk kunnen er altijd dingen gebeuren die je niet voorzien hebt. Daar zit precies de meerwaarde van wendbaar leiderschap. Door op de nieuwe situatie in te spelen en samen naar oplossingen te kijken, kun je met de nieuwe feiten de volgende stap zetten. Niet alles hoeft meteen succesvol te zijn, maar onthoud: leren van ervaringen uit de praktijk is altijd waardevol.
5. Persoonlijk leiderschap
Als leidinggevende kun je je niet met alle details bezighouden. Stimuleer dus het persoonlijk leiderschap bij je medewerkers. Geef ruimte voor verbetervoorstellen en feedback. Stimuleer dat medewerkers van én met elkaar leren. Fouten maken mág. Stel je beschikbaar als coach en sparringpartner.
Wendbaar leiderschap: volgen in plaats van leiden
Durf te volgen in plaats van te leiden. Misschien is dat wel de belangrijkste boodschap die we aan je willen meegeven. Wendbaar leiderschap vraagt best veel van je. Continu inspelen op veranderingen en per situatie bekijken wat het beste is voor de organisatie en je medewerkers. Doen wat op dat moment, in die situatie nodig is.
Wendbaar leiderschap is geen ‘makkie’, maar je kunt het wel leren. Noordcoach kan jou hierbij helpen, als coach of sparringpartner. Wil je hierover eens met ons brainstormen? Dat kan. Bel of mail ons.
Praktijkcase wendbaar leiderschap
Een middelgrote organisatie in de publieke sector gooide het roer om. Flexibel en wendbaar moest de organisatie worden. Met een project gestuurde manier van werken en de verantwoordelijkheden laag in de organisatie. De gewenste snelheid werd echter meteen ook een groot knelpunt. Besluiten bleven te lang liggen en medewerkers haakten af.
Noordcoach is bij dit veranderingsproces ingehuurd om het management te begeleiden bij wendbaar leiderschap. Samen met deze opdrachtgever gingen we een veranderingstraject in waarbij we vier thema’s opgepakt hebben:
- Invulling van competenties van leidinggevenden, teamleiders en managers (met 180 graden feedback en individuele terugkoppeling)
- Bouwen aan een lerende organisatie met veel aandacht voor de rol, positie, taken en verantwoordelijkheden van de leidinggevenden
- Coaching van leidinggevenden (individueel en in teamverband)
- Begeleiding van managers en teamleiders bij het uitzetten van de nieuwe koers
Hoe hebben we deze klant geholpen?
Noordcoach heeft bij deze opdrachtgever trainingen en workshops gegeven op het gebied van leiderschap, coaching en begeleiding geboden zowel individueel als in teamverband en was procesbegeleider bij overleggen. Het resultaat: meer eigen verantwoordelijkheden in de organisatie en meer plezier in het werk bij zowel het management als de medewerkers.